Czym jest kamień nazębny? To zmineralizowana płytka nazębna, czyli w praktyce — resztki jedzenia, bakterie, związki wapnia. Regularne usuwanie kamienia nazębnego stanowi bardzo istotny element profilaktyki chorób — zarówno próchnicy, jak i schorzeń dziąseł. To prosty i bezbolesny zabieg, który ma kluczowe znaczenie dla higieny jamy ustnej. Jak powstaje kamień nazębny, jak go usunąć i jak zapobiec powstawaniu kamienia? Dowiedz się więcej.
Co to jest kamień nazębny?
Kamień nazębny to zmineralizowana płytka bakteryjna, w skład której wchodzą żywe i martwe bakterie, produkty ich metabolizmu, resztki jedzenia, związki wapnia, komórki nabłonka i inne. Najpierw powstaje osad nazębny, który można usunąć samodzielnie podczas mycia — dlatego właściwa higiena jamy ustnej to najlepsza profilaktyka. Po kilkunastu dniach przekształca się w kamień, którego usunięcie wymaga zastosowania specjalistycznych procedur. Występuje na zewnętrznej i wewnętrznej stronie zębów, szczególnie narażone są obszary po stronie językowej łuku zębowego. Może lokować się na powierzchni zębów, w przestrzeni międzyzębowej oraz pod dziąsłem.
Powstawanie kamienia nazębnego jest zjawiskiem naturalnym. Regularna higiena jamy ustnej ma kluczowe znaczenie, ale zdarza się, że pacjent nie jest w stanie oczyścić wszystkich zakamarków jamy ustnej. Z tego powodu nie należy się kamienia nazębnego wstydzić, tylko jak najszybciej skorzystać z zabiegu usuwania kamienia nazębnego w gabinecie dentystycznym.
Objawy kamienia nazębnego początkowo są niewielkie — pacjent może sam nie zauważyć, że na powierzchni zębów pojawiły się złogi. Mają one kolor zbliżony do odcienia zębów, beżowy, żółty, a w wyniku spożywania kawy, herbaty czy palenia papierosów kamień ulega przebarwieniom. Z czasem może wystąpić nadwrażliwość zębów. Dziąsła nieuchronnie stają się czerwone i spuchnięte, może wystąpić krwawienie podczas mycia. Kamień nazębny pogarsza warunki w jamie ustnej — jest przyczyną zapalenia dziąseł i sprzyja rozwojowi próchnicy i chorób przyzebia.
Usuwanie kamienia nazębnego to zabieg profilaktyczny, który należy wykonywać raz w roku, a u palaczy i osób ze skłonnością do jego gromadzenia — raz na pół roku. Po usunięciu kamienia może pojawić się niewielkie krwawienie, ale dziąsła szybko odzyskują zdrowy, naturalny- jasny kolor.
Kamień na zębach – przyczyny
Powstawanie kamienia nazębnego wynika z następujących przyczyn:
- niewłaściwa higiena jamy ustnej,
- niestosowanie nici dentystycznej,
- zła technika mycia zębów,
- palenie papierosów,
- niewłaściwy skład śliny,
- wady zgryzu,
- dieta bogata w węglowodany.
U niektórych osób szybciej dochodzi do mineralizacji płytki nazębnej, u innych — później. Niezależnie od tego usunięcie kamienia nazębnego jest niezbędne, gdy się pojawi. Przyczyny powstawania kamienia nazębnego należy zdiagnozować, a po jego usunięciu, zapobiegać ponownemu gromadzeniu się osadu na powierzchni zęba.
Kamień na zębach – objawy
Kamień nazębny może być początkowo niewidoczny. Z czasem ciemnieje i odkłada się go coraz więcej. Poniżej wymieniamy objawy kamienia nazębnego:
- żółty lub brązowy kolor zębów i na linii dziąseł,
- krwawienie dziąseł,
- czerwone, opuchnięte dziąsła,
- nieprzyjemny oddech,
- utrudnione nitkowanie zębów,
- szorstka powierzchnia zębów.
Pacjent może doświadczać tylko części z nich lub wszystkich. Im większy jest problem z kamieniem nazębnym, tym wyraźniejsze są objawy.
Jakie są metody usuwania kamienia nazębnego?
Znasz już mechanizm powstawania kamienia nazębnego. Wiesz, z czego wynika kamień nazębny — przyczyny jego rozwoju to nasze powszechne problemy. Nie należy więc się tego problemu wstydzić i zwlekać z wizytą u stomatologa. Rozwój kamienia na zębach tworzy złe warunki w jamie ustnej i sprzyja zarówno chorobom dziąseł, jak i próchnicy. Gdy się pojawi i wystąpią uciążliwe objawy, należy niezwłocznie usunąć kamień nazębny. Następnie wdraża się profilaktykę, czyli zabiegi co rok lub co pół roku.
Skaling i piaskowanie
Skaling i piaskowanie, często w połączeniu z fluoryzacją, to prosty zabieg usuwania kamienia nazębnego wykonywany w gabinecie stomatologicznym przez higienistę lub higienistkę stomatologiczną. Pierwszym etapem jest skaling. Używa się do niego skalera, urządzenia ultradźwiękowego, które pozwala bezboleśnie usuwać złogi z powierzchni zębów.
Po skalingu wykonuje się piaskowanie, mające na celu usunięcie przebarwień, osadu i drobin kamienia nazębnego. Procedura jest bezbolesna. Stosuje się mieszaninę wody z piaskiem pod dużym ciśnieniem.
Następnie wykonuje się polerowanie powierzchni szkliwa. Polerowanie zębów odbywa się z pomocą odpowiednich szczotek i pasty polerskiej — jego efektem jest gładka powierzchnia zębów. Po zabiegu usunięcia kamienia nazębnego można wykonać fluoryzację metodą dostosowaną do stanu dziąseł.
To, ile kosztuje usuwanie kamienia nazębnego, zależy od zakresu zabiegu i ewentualnego znieczulenia. Zabieg poprzez oczyszczenie zębów poprawia estetykę uśmiechu. Nie należy go porównywać z wybielaniem, ale miłośnicy kawy i herbaty z pewnością zauważą różnicę.
Kiretaże
Kamień nazębny prowadzi do chorób dziąseł, które wiążą się ze stopniowymi zmianami zanikowymi. Z czasem formuje się kieszonka dziąsłowa, będąca idealną lokalizacją dla kamienia i bakterii. Usuwanie płytki nazębnej może być w tym wypadku utrudnione. By usuwać kamień nazębny u pacjentów z zaawansowanymi chorobami dziąseł, niezbędne są kiretaże. Pierwszą metodą jest kiretaż zamknięty. Stomatolog umieszcza kiretę w kieszonce dziąsłowej i stopniowo ją oczyszcza. Jeśli kieszonka jest głęboka, wykonuje się kiretaż otwarty. W tym wypadku dziąsło się rozcina, tak by zyskać dostęp do zmineralizowanej płytki nazębnej zlokalizowanej głęboko pod powierzchnią dziąseł i na korzeniu zęba. Po zabiegu dziąsło się zszywa. Oba zabiegi są bolesne i wymagają zastosowania znieczulenia miejscowego. Przynoszą jednak bardzo dobre rezultaty u pacjentów z paradontozą i pomagają m.in. ograniczyć ruchomość zębów.
Czy usuwanie kamienia jest bolesne?
Wielu pacjentów unika wizyt w gabinecie stomatologicznym, obawiając się, że usuwanie kamienia nazębnego boli. Higienista lub higienistka stomatologiczna wykonuje zabieg jak najbardziej delikatnie, dlatego z reguły u pacjentów występuje maksymalnie niewielki dyskomfort. Jeśli jednak doszło do nagromadzenia dużej ilości kamienia nazębnego, a także rozwinęło się zapalenie dziąseł bądź borykasz się z nadwrażliwością zębów czy głęboką próchnicą, skaling może wywołać dolegliwości bólowe. Można zastosować znieczulenie miejscowe, w tym nowoczesne bezbolesne znieczulenie komputerowe.
U pacjentów, u których doszło do powstania kieszonek dziąsłowych, usuwanie poddziąsłowego kamienia nazębnego wymaga innej techniki, czyli kiretażu, wymagającego już większej ingerencji w strukturę dziąsła. Taki zabieg jest bardziej rozległy i wykonywany zawsze w znieczuleniu miejscowym.
Czy po usuwaniu kamienia można jeść?
Po zabiegach usuwania kamienia nazębnego można jeść, ale nie od razu. Po higienizacji — czyli skalingu i piaskowaniu — można jeść tego samego dnia, przy czym zaleca się białą dietę tak jak po wybielaniu zębów. Dozwolone są ziemniaki, nabiał, jajka, jasne pieczywo. Odradza się produkty, które mogłyby spowodować przebarwienia. Należy powstrzymać się od spożywania kawy i herbaty. Po kiretażach można jeść, jednak dopiero po ustaniu działania znieczulenia. Może to być utrudnione. Zaleca się produkty płynne o temperaturze pokojowej.
Czy istnieją domowe sposoby na kamień nazębny?
Nie, nie istnieją żadne domowe sposoby na kamień nazębny. Należy zrozumieć, że kamień to zmineralizowana, zatem zwapniała, twarda płytka nazębna. Dodatkowo znaczna jej część zasiedla przestrzenie międzyzębowe, zalega także pod dziąsłami. Pacjent nie jest w stanie tego samodzielnie usunąć. Odradza się wszelkie próby, które mogą spowodować nieodwracalne uszkodzenie dziąseł. Zalecamy nie leczyć, a zapobiegać powstawaniu kamienia nazębnego. Jeśli z powodu kamienia nazębnego pacjent odczuwa dyskomfort dziąseł, do czasu zabiegu powinien w takich chwilach myć zęby, można stosować płyny przeciwzapalne i maści znieczulające dostępne w aptekach.
Kamień na zębach – profilaktyka
Przyczyny powstawania kamienia nazębnego to przede wszystkim niedostateczna troska o stan uzębienia. W ramach profilaktyki należy więc zadbać o prawidłową higienę jamy ustnej. Kluczowe jest mycie zębów po posiłkach i przed snem, przynajmniej 2 razy dziennie. Uwzględnijmy właściwą technikę szczotkowania zębów — ruch okrężny i wymiatający z dziąsła w stronę krawędzi zębów. Ważne jest oczyszczenie miejsc trudno dostępnych, czyli przestrzeni międzyzębowych. Pamiętajmy więc o nitkowaniu, można zastosować także szczoteczkę międzyzębową lub irygator. Zaleca się stosowanie płynów do płukania jamy ustnej. Rozwojowi kamienia sprzyja dieta bogata w węglowodany oraz palenie papierosów — warto więc zadbać o dietę oraz zrezygnować z używek tytoniowych.
Jak szybko kamień nazębny osadza się na zębach?
Płytka nazębna dojrzewa w ciągu 8 godzin do 3 dni. Następnie obserwujemy mineralizację płytki nazębnej, która trwa do dwóch tygodni. Od tego momentu walka z kamieniem nazębnym może przebiegać wyłącznie w gabinecie. Stosowane wysokiej higieny jamy ustnej pozwala znacznie ograniczyć jego rozwój.
Czy kamień nazębny może powodować choroby dziąseł?
Choroby dziąseł są wyraźnie związane z powstawaniem kamienia nazębnego. Nagromadzona płytka nazębna zalega najczęściej w miejscach trudno dostępnych, w tym pod dziąsłem. Rozwój kamienia nazębnego sprzyja stanom zapalnym dziąseł, następnie zapaleniu dziąseł i paradontozie. Pamiętajmy, że zaawansowane choroby przyzębia nie regenerują się.
